Aanvullend pensioenplan: afschaffing van de aansluitingsleeftijd en de onmiddellijk verworven reserves

De huidige wetgeving met betrekking tot aanvullende pensioenen laat tot op heden het volgende toe:

• De aansluiting bij een pensioenstelsel gebeurt onmiddellijk voor de werknemers die ten minste de leeftijd van 25 jaar bereikt hebben. Deze regel laat een inrichter van een pensioenplan toe zelf te bepalen vanaf welke leeftijd een werknemer kan aansluiten, zij het dat dit nooit later mag zijn dan de dag waarop die de leeftijd van 25 jaar bereikt.
• Voor patronaal gefinancierde reserves kan de aangeslotene na één jaar aansluiting bij een pensioentoezegging aanspraak maken op de verworven reserves en prestaties overeenkomstig het pensioenreglement.
  Het pensioenreglement kan van deze regel afwijken en bijvoorbeeld bepalen dat de reserves onmiddellijk verworven zijn, of na verloop van 6 maanden. Indien hierover niets specifieks voorzien is in het reglement, zijn de reserves pas verworven na 1 jaar van aansluiting.
  Let wel: persoonlijk gefinancierde reserves zijn steeds onmiddellijk verworven.

De Europese Portability Richtlijn wil de mobiliteit van werknemers tussen de lidstaten vergroten door de verwerving en het behoud van aanvullende pensioenrechten te verbeteren. Krachtens de richtlijn mag de minimale aansluitingsleeftijd niet hoger zijn dan 21 jaar en mag de (combinatie van) wacht- of verwervingsperiode om verworven reserves te bekomen niet hoger zijn dan drie jaar. De combinatie van de aansluitingsleeftijd van 25 jaar met de regel van 1 jaar aansluiting voor verworven reserves, leidt er toe dat de huidige Belgische wetgeving strijdig is met de Europese Portability Richtlijn. Een aanpassing van onze wetgeving drong zich dan ook op.

Onze Belgische wetgever gaat met de invoering van onmiddellijke aansluiting en onmiddellijk verworven reserves echter een heel stuk verder dan wat de Portability Richtlijn voorschrijft.

De impact van deze wetswijziging op aanvullende pensioenplannen mag dan ook niet onderschat worden:

• Een aansluitingsleeftijd in een pensioenplan zal niet langer kunnen worden toegepast vanaf 1 januari 2019. Dit betekent dat er vanaf 1 januari 2019 een onmiddellijke aansluiting aan de pensioentoezegging zal zijn voor de werknemers, ook al hebben die de minimumleeftijd zoals voorzien in het reglement nog niet bereikt. Deze maatregel staat andere aansluitingsvoorwaarden niet in de weg (bv. bepaalde functie, bepaalde categorie,…).
• Een verwervingsperiode van de reserves in een pensioenplan zal niet langer toepassing vinden. Wanneer een huidig pensioenplan in een verwervingsperiode voorziet, dan wordt geacht aan die periode te zijn voldaan op 1 januari 2019. Voorbeeld: een pensioenplan heeft een verwervingsperiode van 1 jaar. Een werknemer sluit aan per 1 juli 2018. Krachtens deze nieuwe wetgeving zal deze werknemer per 1 januari 2019 geacht worden aan de voorwaarden te voldoen, ook al is de verwervingsperiode van 1 jaar nog niet bereikt. Bijgevolg zal deze werknemer vanaf 1 januari 2019 aanspraak kunnen maken op de verworven reserves.
• Het ziet er tevens naar uit dat deze wetswijziging zal leiden tot een bijkomende administratieve last voor het beheer van pensioenfondsen en voor verzekeringsmaatschappijen. Doordat reserves onmiddellijk verworven zijn, zullen vaak soms heel kleine reserves nog jarenlang beheerd dienen te worden. Het enige wat de wetgever momenteel voorschrijft, is dat wanneer de verworven reserves op moment van uittreding kleiner zijn dan 150 EUR, er geen transfer mogelijk zal zijn van die gelden naar een andere pensioeninstelling. De reserves (hoe klein ook) zullen ook meegedeeld moeten worden aan de databank Sigedis.

Wij verwachten dat de meeste verzekeraars tegen eind 2018 een algemene bijlage zullen opstellen aan de huidige pensioenplannen om deze per 1 januari 2019 in regel te stellen met de nieuwe wetgeving. Hoe dan ook is deze wetgeving van dwingend recht en zal deze dus automatisch van toepassing zijn vanaf 1 januari 2019, ook als het pensioenreglement op dat moment nog andere bepalingen zou bevatten.

De afschaffing van de aansluitingsleeftijd en de onmiddellijk verworven reserves zullen voor vele werkgevers leiden tot een verhoging van de kostprijs van het aanvullend pensioenplan. Vraag is of het in dat opzicht opportuun was om bij de omzetting van de richtlijn in Belgische wetgeving naar een bredere toepassing te gaan dan hetgeen door Europa was opgelegd.